lørdag den 29. januar 2011

Waylon Jennings: Lív og lagna

             
                                  Waylon Jennings

                             
                                  
                               
                                                          
                                                             
                           


                            Oddbjørn Vágslíð skrivar um Waylon Jennings
                        
                            Elektro-installatørur Oddbjørn Vágslíð úr Klaksvík
                            hevur stóran áhuga fyri kontrytónleiki. Hann hevur
                            frá ungum árum av fylgt við sínum stjørnum og teirra
                            tónleikaútgávum.
                            Oddbjørn hevur ikki bert áhuga fyri sjálvum sangunum,
                            men eisini søgunum og fólkunum aftanfyri hvønn sang.
                            Hvør er maðurin ella kvinnan aftanfyri sangin, hvørji
                            vóru tey, og hvussu var teirra lív?
                            Oddbjørn hevur skrivað eina grein, har hann greiðir frá
                            lívinum og sangkarrieruni hjá Waylon Jennings.

                            Tá eg haldi, at greinin er sera áhugaverd, havi eg biðji
                            um loyvi til, at leggja hana út á bloggin hjá mær. Svarið
                            var ja. Takk fyri tað, Oddbjørn. Frágreiðingin kemur í
                            trimum pørtum, tíggjar leygardagar á rað.


                                               
                                 

                                   Søgubrot úr hansara lívi, og tónleikakarrieru.

                            Waylon var føddur í býnum Littlefield í Texas, tann 15.
                            juni 1937. Foreldrini vóru Lornene Beatrice og William
                            Albert Jennings. Sum so ofta vóru foreldrini ikki á einum
                            máli, tá ið hann skuldi navngevast.
             
                            Mamman vildi hava hann at eita ”Tommy Jennings”, meðan
                            pápin helt uppá, at tey skuldu halda seg til familjutradi-
                            tiónina har bókstavirnir W.A. vóru nýttir í navninum hjá tí
                            fyrstafødda, og fekk drongurin tí kristna navnið ”Wayland
                            Arnold Jennings”. Seinni fær hann sær kunstnaranavnið
                             ”Waylon”.

                            Wayland merkir á lokalmálinum har á leið: land, sum
                            liggur upp at høvuðsvegnum (highway), og tað er júst tað,
                            sum býurin Littlefield ger. Hann liggur við høvuðsvegin
                            millum Lubbock í Texas og Clovis í New Mexiko. Seinni
                            fekk Waylon ein beiggja, sum varð nevndur Tommy Jennings.

                                                                      
                                                                      
                                                         Tónleikaáhugaður

                            Waylon veksur upp í Littlefield. Pápi hansara William
                            Albert spældi í einum bólki, sum spældi til dans í lokala
                            umhvørvinum har. Tað vísti seg, at ungi Waylon hevði ein
                            serligan tokka til tónleikin, og pápin lærdi hann tey fyrstu
                            grebini á guitara, tá hann var 8 ára gamal.
                            Hann fekk eina guitar frá foreldrunum, og bert 12 ára gamal
                            verður hann plátuvendari (DJ) á einari útvarpsstøð í
                            Littlefield.
                                                                          
                                                                                                          Waylon Jennings               
                                                         

                                                        Tey flyta til stórbýin
                            Tá Waylon er um 14 ára aldur, flyta foreldrini til Lubbock
                            í Texas, sum var næsti stórbýur. Har byrjar Waylon sum
                            plátuvendari á einari útvarpsstøð, sum nevndis KILL. Hann
                            kemur eisini til eina aðra útvarpsstøð, sum kallast KDVA.


                                                        Waylon hittir Buddy Holly
                            Hagar kemur eisini ein annar unglingi, Buddy Holly, at
                            spæla tónleik. Waylon og Buddy Holly fara at spæla saman
                            á einum afturvendandi tónleiktiltakið á KDVA, sum kallaðist
                            ”Sunday Dance Party”.


                                                


                                                          Fyrsta plátuútgávan

                            Waylon og Buddy gerast vinmenn, og Buddy Holly stílar
                            fyri fyrstu plátuupptøkuni hjá Waylon í 1958. Tað var ein
                            singulpláta, har Waylon syngur sangin ”Jole Blond”, og hon
                            var útgivin á plátufelagnum Brunswek. Buddy hevði fingið
                            ein saksofonspælara, at spæla til upptøkuna. Hetta var sera
                            óvanligt inna kontrytónleik.

                                              
                                    
                                                        Samstarvið heldur fram
                            Vinarlagið millum Waylon og Buddy Holly heldur fram.
                            Einaferð Buddy Holly manglar ein bass- spælara, og
                            samanhaldið í hansara bólki, The Chricket, er um at detta
                            sundur, heitir hann á Waylon um at spæla bass í bólkinum.
                            Waylon tók av, men helt tað var ein løgin guitar at spæla
                            uppá, sum bert hevði 4 streingir.
                      
                            Waylon spælir síðani fast saman við Buddy Holly.
                            Eisini eftir at hann var giftur og fluttur til New York at
                            búgva. Í felag gjørdu teir sangin ”You are The One”, sum
                            Buddy spældi inn á plátu.

                                      

                                                         Lagnudagurin

                            Lagnudagin tann 3. februar 1959, er Waylon við sum
                            bassguitarspælari í bólkinum hjá Buddy Holly. Teir vóru
                            á turné í Norður USA á hávetri. Bussurin teir koyrdu í,
                            var í ringum stand
                            Á veg til Clear Lake í South Dakota, gongur varmaapparatið
                            í bussinum fyri, og tað vóru 40 kuldastig.

                            Trummuspælarin Carl Burch fekk frostbit í beini og mátti á
                            sjúkrahús. Hinir í bólkinum Buddy Holly, Waylon Jennings
                            og Tommy Allsup, saman við J.P. Richardson(Big Bobber)
                            og Ritchie Vaslens, fóru direkta á pallin uttan at vaska
                            sær ella skifta klæðir, tí teir vóru ov seinir til konsertinea.

                            Teir skuldu upp til býin Moorhead í North Dakota at hava
                            konsert dagin eftir, so bussurin var sendur til umvælingar,
                            meðan teir vóru á palli.



                                                Buddy Holly leigar eitt flogfar
                            Í einum steðgi, teir høvdu, hevði Buddy Holly orða við
                            leiðaran fyri dansihøli, um hann kundu skaffa eitt leigu-
                            flogfar til 3 persónar. Hann fær at vita, at hetta kann lata
                            seg gera, og at kostnaðurin verður um 100,0 US dollarar.
                            Buddy Holly tekur av og biðjur flogfarið standa klárt, tá ið
                            konsertin er liðug út ímóti miðnátt.

                            Ætlanin var, at Buddy Holly, Waylon Jennings og Tommy
                            Allsup skuldu fara við flogfarinum. Hesir vóru teir, ið vóru
                            eftir av bólkinum hjá Buddy Holly, nú trummusláarin Carl
                            Burch lá á sjúkrahúsi. J.P. Richardson og Ritchie Valens
                            vóru við sum gestasangarar.

                                                                       
                               
                                                               Waylon Jennings


                                                              Waylon verður eftir

                            Áftaná konsertina kemur J.P. Richardson til Waylon og
                            spyr, um teir kunnu býta um, tí hann hevur fingið krím av
                            tí nógva kuldanum í bussinum. Hesum játtar Waylon uttan
                            at hugsa meira um tað.
                            Àðrenn teir skiltust, sótu Buddy Holly og Waylon Jennings
                            í einum rúmi og fingu sær ”Ein Hotdogs”. Í spølni segði
                            Buddy við Waylon:” Eg hopi at varma-apparatið í bussinum
                            gongur fyri aftur”, og Waylon svaraði:” Eg hopi, at flogfarið,
                            tú skalt við, dettur niður”.
                            Hetta var sagt í spølni, men skuldi gerast verðunleiki bert
                            ein tíma aftaná.


                                     Richie Valens skiftir um við Tommy Allsup
                            Teir gera nú klárt at fara avstað, Buddy Holly, J.P.
                            Richardson og Tommy Allsup. Komnir út til bilin, biðjur
                            Buddy, Tommy Allsup fara inn aftur at kanna, um alt var
                            komið við.
                            Komin inn møtir hann Ritchie Valens, sum spyr um teir
                            kunnu býta um. ”Vit kunnu kasta lut um tað”, sigur Tommy,
                            og tekur eina 50 cent mynt úr lummanum, biðjur Ritchie
                            velja, kastar so upp. Ritchie vinnur lutakasti og skal við
                            flogfarinum. Lítið visti hann, at bert ein tíma aftaná, var
                            hansara unga lív at enda. Hann gjørdist 17 ára gamal.


                                                    
                                                     Fýra ID-kort og trý lík

                            Tommy Allsup fer nú út aftur í bilin eftir sínum kufferti.
                            Hann biðjur Buddy Holly avheinta eitt bræv fyri seg. Tað
                            er eitt innskrivað bræv, sum mamma Tommy hevur sent
                            honum til býin Fargo í North Dakota, tann býin teir skulu
                            flúgva til.
                            Buddy biðjur Tommy geva sær hansara ID-kort við, tí hann
                            skuldi brúka tað fyri at fáa hendur á brævinum.
                            Hetta hevði eitt sindur av ruðuleika við sær eftir vanlukkuna.
                            Tá vóru, umframt flogskpararan, funnin trý lík men fýra ID-kort.

                            Kl 00.40 um náttina tann 3. februar 1959 lætti flogfarið,
                            og bert 4 minuttir aftaná datt tað niður í óbygdum lendi
                            uttanfyri Clear Leak í South Dakota.

                            Buddy Holly, Ritchie Valens, J.P. Richardson, og flog-
                            skiparin lótu allir lív.

                                      
                                                                            
                           Buddy Holly,  J.P. Richards (The Big Bobber) og Ritchie Valens


                                                            Vistu av ongum
                           Waylon og Tommy Allsup vistu av ongum. Teir vóru farnir
                           við bussinum til Moorhead. Komnir inn á hotellið sigur
                           Tommy, at teir skulu hava verilsi við síðuna av Boddy Holly.
                           Hotelverturin hugdi upp á teir og spurdi, um teir ikki høvdu
                           frætt, at flogfarið við Boddy Holly var dottið niður, og at
                           hann var deyður.



                                                   Merkti Waylon fyri lívið
                            Waylon og Tommy Allsup fóru á pallin um kvøldið, trýstir
                            av konsertfyriskiparanum. Men tað gekk ikki.

                            Teir kláraðu ikki at spæla, máttu gevast og fóru heim aftur
                            til Texas.
                            Waylon byrjaði aftur í sínum gamla yrki sum DJ í Lubbock.
                            Hann gerst nú meira óstýriligur. Hetta, sum hann hevði sagt
                            við sín besta vin Buddy Holly, at hann ynskti, at flogfarið
                            datt niður, kom at naga hann tað mesta av lívinum.

     Oddbjørn greiðir víðari frá lívinum hjá Waylon Jennings her á blogginum
     næsta leygardag.



                                                                         








Posted by Picasa

mandag den 10. januar 2011

Hvítabókin, kreppan í Íslandi.

                   
                      

”Hvidbogen, krisen på Island”, eftir Einar Már Guðmundsson er besta bók,
eg havi lisið, síðani eg las Vredens Druer eftir John Steinbeck.
Innihaldið í bókini er álvarsligt, áhugavert og so viðkomandi fyri okkum øll
í kreppurakta Vesturheiminum, at ikki er nokk bara at lesa hana og so
seta hana á hillina. Tí fari eg at gera nakrar hugleiðingar um brot úr bókini.

Bókin viðger nógv týðandi evni, ið hava við kreppuna at gera. Tí fari eg
at skriva mínar hugleiðingar í fleiri pørtum.

1. partur: Nýliberalisman



                                               Nýliberalisma
Einar Már greiðir í bókini frá, hvussu umboð fyri ”nýliberalismuna ” hava
koyrt Ísland og stóran part av kapitalistiskt stýrda heiminum í kreppu. Tað
byrjaði við politikkinum hjá Ronald Reagan í USA og síðani Margareth
Tacher í Onglandi.

Nýliberalisman líkist gomlu liberalismuni við tað, at staturin skal leggja seg
minst møguligt út í samfelagsviðurskiftini.



                                                Einskiljing
Tað nýggja er, at har lond høvdu bygt upp góðar almennar skipanir so
sum heilsuverk, skúlaskipan, postverk, samferðslu, telesamskifti, o.a., so
skuldu stórir partar av hesum økjum knappliga privatiserast, einskiljast.

Grundgevingin er tann, at hesar uppgávur verða betri røktar av privatum
fyritøkum.
Í nógvum førum fylgdi peningur við, soleiðis at fyritøkur fáa pening frá
landinum fyri at gera arbeiðið. Sparingar vóru eisini gjørdar innan sosial økir.
Fylgjurnar av hesum eru t.d. at sálarsjúk fólk vóru rikin út á gøturnar, og
privatiseringin av t.d. elveitingini hevði við sær, at stórir býir mistu
streymveitingina.



                                               Alment ella privat
Endamálið við almennum fyritøkum er ikki, at tær skulu geva yvirskot,
men tær eru ofta lívsneyðugar tænastur til borgararnar, ið heilt ella
partvíst verða goldnar yvir skattin.
Privatar fyritøkur hava sum kunnugt eitt endamál, at vinna pening til
partaeigararnar. Um ongin vinningur er, so fer fyritøkan á húsagang, og so
steðgar tænastan. Dømi eru um vatnveitingiar á privatum hondum, har
skrúva verður fyri, tá fólk ikki hava ráð at gjalda.



                                               Skattalætti
Aðalmálið hjá nýliberalismuni er at minka útreiðslurnar hjá landinum, og
skattalætti er eitt av loysunnarorðunum. Tær tænastur, vit fingu frá tí
almenna, skulu vit nú gjalda fyri av lønarinntøkuni. Brúkaragjøld verða
løgd á, og hetta rakar sera ójavnt. Tey, ið hava tær himmalhøgu
inntøkurnar, merkja ikki hetta nakað stórvegis, men verri er við restini av
fólkinum.



                                               Fíggjarfúrstarnir
Ein nýggjur vinnuvegur, ið gevur risastóra inntøku í nýliberalistiska
umhvørvinum, eru nevndar- og stjórastørv í almennum eins og í privatum
fyritøkum. Stjórarnir fáa eina mánaðarløn, ið svarar til eina ársløn ella
meira hjá einum arbeiðsfólki og fáa útgoldið bonus í milliónaupphædd.
Tá fyritøkan fer á húsagang, missa partaeigararnir peningin, sum teir áttu í
fyritøkuni. Tey, sum arbeiddu hjá fyritøkuni, verða arbeiðsleys, meðan
hesir stjórar næstan altíð fáa løn í trý ár, sjálvt um teir sjálvir eru orsøkin
til húsagangin.

Einar Már kallar hetta fólkaslagið fyri ”fíggjarfúrstar”. Tað eru oftast ungir
menn, ið koma út av hægri handilsskúlum. Teir eru væl lærdir, og sambært
Einar Már hava teir 12 í støddfrøði men 0 í etikki(morali).



                                  Sosialistisku hugtøkini út í kuldan
Tá kalda kríggið endaði, og Berlinmúrurin fall, varð fallið av
kommunismuni brúkt av nýliberalistunum, til at steðga øllum tosið um
sosialar trygdarveitingar, fakfelagsáhugamál o.a.
Fjøllmiðlar fóru at tosa út frá nýliberalistiska sjónarhorninum, og tey, ið
vágaðu sær at hava aðra meining, vóru søgd at umboða sovjetkommunismuna.
Enntá ein góður vinstravongspolitikkari, sum Steingrímur J. Sigfússon, hevði
ilt við at svara ja, tá hann var spurdur, um hann var sosialistur.

Liberalisman vann ikki bara á kalda krígnum, hon vann eisini stríðið um málið.


Næstu ferð : Íslendsku fíggjarfúrstarnir